Trước tình trạng rau củ của nông dân ở một số địa phương miền Bắc giảm mạnh, có nơi phải đổ bỏ, ngày 16/3, ông Nguyễn Hồng Sơn, Cục trưởng Cục trồng trọt, Bộ NN& PTNT cho biết: Theo thống kê từ các tỉnh có nhiều vùng rau chuyên canh thì diện tích rau cuối vụ đông và lứa đầu vụ xuân hiện nay nhiều nhất ở Hà Nội còn 1.150 ha, Hải Dương còn hơn 100 ha, các tỉnh khác còn 10 - 15 ha.

Ông Sơn khẳng định lượng tồn này đang ở mức thấp và tình trạng sản lượng ế thừa nghiêm trọng, phải chặt bỏ không xảy ra trên diện rộng mà xảy ra cục bộ ở Hà Nội và Hải Dương, với 2 loại rau là củ cải trắng và su hào.

Ông Nguyễn Hồng Sơn, Cục trưởng Cục trồng trọt, Bộ NN& PTNT. Ảnh Diệu Thùy

Theo ông Sơn, qua khảo sát thực tế tại xã Tráng Việt (huyện Mê Linh, Hà Nội), người dân có khoảng 90 ha trồng chuyên củ cải. Mỗi năm trồng 5 lứa trong 8 tháng khi thời tiết thuận lợi, cho thu nhập rất cao. Củ cải giống Hàn Quốc, Nhật Bản năng suất đạt khoảng 80 tấn/ha. Như thời vụ đầu năm, giá bán trung bình từ 6.000 - 8.000 đồng/kg, mỗi héc ta cho doanh thu 500 triệu đồng cho một lứa thu hoạch. Hộ nào thắng liên tục, doanh thu có thể lên tới hàng tỉ đồng.

“Phải nói rằng đây là vụ mùa thắng lợi của bà con, được mùa, được giá, năng suất vụ đông tăng 10% so với năng suất các vụ trước, giá tăng khoảng 15%, duy trì ổn định từ tháng 9 đến giữa tháng 2, vì vậy thu nhập bà con nông dân tăng khoảng 20%”, ông Sơn nói.

Tuy nhiên, sau Tết Nguyên đán 2018, các bếp ăn tập thể, khu công nghiệp chưa hoạt động nhiều nên tốc độ tiêu thụ củ cải còn chậm.

Trong khi đó, thời tiết thuận lợi, củ cải phát triển nhanh, cây cải bị trổ hoa sớm nên bên trong bị xốp, bẻ ra dễ dàng, không bán được; cộng với thị trường đang giảm giá và đã có nhiều loại khác thay thế cho củ cải. Chính vì thế, tại xã Tráng Việt, có khoảng 10ha trồng củ cải có tình trạng nông dân phải nhổ bỏ.

Giám đốc HTX nông nghiệp thôn Tráng Việt xã Tráng Việt cũng cho rằng, nguyên nhân chính là người dân, trước Tết giá củ cải được giá, nhưng nông dân lại có tâm lý “cầm giá” sau Tết để cao hơn, gom hàng vào, khiến cho rau vào vụ sản lượng nhiều, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn khác khiến cho giá giảm thê thảm.

Tương tự, ở Hải Dương có 11ha su hào trong tình trạng chất lượng giảm, nông dân không bán được phải nhổ bỏ.

“Nông dân chần chừ chờ giá cao nên su hào bị già không bán được. Phần lớn diện tích su hào bị nhổ bỏ là quá lứa, bị xơ xốp hết bên trong”, ông Sơn cho hay.

Nông dân phải nhổ bỏ hàng nghìn tấn củ cải vì không tiêu thụ được

Cũng theo ông Sơn, qua khảo sát tại Hải Dương chiều 15/3, giá su hào giá bắt đầu tăng trở lại, từ 1.000 - 1.200 đồng/củ. Theo tính toán của nông dân Hải Dương, 1 sào su hào trừ chi phí thuốc, phân, giống hết khoảng 1 triệu đồng, nếu trồng 2.000 cây, giá bán 1.000 - 1.500 đồng/củ, thì vẫn có lãi. Dự báo, trong 7 - 10 ngày tới, giá su hào, củ cải sẽ ổn định trở lại.

Hiện Cục Trồng trọt đang chủ trì phối hợp với Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Cục Bảo vệ thực vật cùng các địa phương tổng rà soát lại cơ cấu diện tích hiện nay còn trên đồng ruộng, cũng như cân đối về cung cầu để chúng ta có những khuyến cáo và hướng dẫn các địa phương điều chỉnh kế hoạch sản xuất cho phù hợp.

Trước mắt, các rau ôn đới như su hào, bắp cải sẽ không kéo dài được nữa vì thời tiết nóng lên chất lượng sẽ giảm cho nên bản thân tự các địa phương đã có sự điều chỉnh.

Theo ông Sơn, điều quan trọng nhất hiện nay là việc liên kết, ký hợp đồng bao tiêu: “Tại vùng Tráng Việt, rất nhiều hộ nông dân nói là chúng tôi không ảnh hưởng gì vì tất cả rủi ro thì chủ thương lái đã trả tiền trước cho chúng tôi rồi. Như vậy, rõ ràng nông dân có hợp đồng tiêu thụ trước, ổn định thì chúng ta sẽ tránh được tất cả những rủi ro này. Đặt hàng lúc đó là của thương lái, bao giờ thương lái cũng quan sát và cân đối thị trường tốt hơn nông dân làm nhỏ lẻ”.

Về lâu dài, ông Sơn cho rằng phải rút kinh nghiệm trong việc lập kế hoạch, đặc biệt là đợt rau gối giữa vụ Đông và Xuân để có hướng dẫn sát hơn.

“Bởi vì năm nào cũng xảy ra hiện tượng này thì sang năm chúng ta phải có những điều chỉnh từ đầu và có những cảnh báo nông dân, nhất là xác định đợt cuối cùng của vụ đông cho hợp lý, tránh rủi ro như hiện nay cũng như những năm trước”, ông Sơn nhấn mạnh.