Mới đây, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) đã ban hành quyết định về việc duy trì diện cảnh báo đối với cổ phiếu FGL của Công ty CP Cà phê Gia Lai (Gia Lai Coffee). Nguyên nhân là do báo cáo tài chính của Gia Lai Coffee bị tổ chức kiểm toán đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ từ 3 năm liên tiếp trở lên.

Bị kiểm toán nêu ý kiến, Gia Lai Coffee nói gì?

Cụ thể, báo cáo tài chính năm cho kỳ kế toán kết thúc ngày 31/12/2023 của Gia Lai Coffee được kiểm toán bởi Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn Chuẩn Việt. Đơn vị kiểm toán cho biết, công ty đã chính thức chuyển sang hoạt động theo mô hình công ty cổ phần từ năm 2018 nhưng đến nay vẫn chưa có quyết định của UBND tỉnh về phê duyệt điều chỉnh vốn Nhà nước tại thời điểm cổ phần hóa. Do đó số liệu trên báo cáo tài chính các năm trước có thể thay đổi khi có quyết định phê duyệt chính thức của cơ quan có thẩm quyền.

Gia Lai Coffee cho biết, liên quan đến công tác bàn giao tài sản giữa công ty cổ phần với công ty TNHH Nhà nước MTV, công ty chưa có biên bản bàn giao tài sản năm 2018. Hiện nay, công ty vẫn đang tiếp tục thực hiện và phối hợp với UBND tỉnh Gia Lai để hoàn tất biên bản bàn giao tài sản nhưng tiến độ hơi chậm, đồng thời công ty sẽ khẩn trương hoàn thành việc này để có cơ sở quản lý tài sản và ổn định tình hình sản xuất kinh doanh.

Cổ phiếu bị cảnh báo, “soi” tài sản Cà phê Gia Lai (ảnh minh họa: Internet).

Ở thời điểm chuyển thành công ty cổ phần, Nhà nước đã thoái vốn vượt quá 24,3 tỷ đồng. Theo kiểm toán, khoản chênh lệch về thoái vốn trên được ghi nhận vào khoản phải thu và khoản phải thu này có thể thay đổi khi quyết toán chính thức việc chuyển giao vốn cho công ty cổ phần. Phía Gia Lai Coffee cho hay đang tạm thời ghi nhận sang khoản mục "Phải thu về cổ phần hóa" và đề nghị UBND tỉnh Gia Lai có ý kiến về khoản lỗ này, do đó số liệu chính thức sẽ tùy thuộc vào quyết định của UBND tỉnh Gia Lai và các cấp có thẩm quyền.

Tiếp đó, giai đoạn chuyển đổi từ doanh nghiệp Nhà nước thành công ty cổ phần chưa nhận được quyết định chính thức cũng để lại một số vướng mắc về thủ tục, đặc biệt liên quan đến nghĩa vụ thuế. Đơn cử, nợ tiềm tàng, tiền thuê đất (hơn 8 tỷ đồng) và phạt chậm nộp (khoảng 2,5 tỷ đồng) tại huyện Ia Grai và huyện Chư Sê theo thông báo của cơ quan thuế chưa được FGL ghi nhận đầy đủ vào chi phí hoạt động các năm trước, một phần do chưa thống nhất nghĩa vụ phải nộp và đang làm thủ tục trao đổi lại. Điều này có thể ảnh hưởng đến bảng cân đối kế toán.

Theo Gia Lai Coffee, đây là khoản tiền thuê đất phát sinh trong giai đoạn doanh nghiệp Nhà nước, không nằm trong phương án cổ phần hóa, không nằm trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp. Mặt khác, việc Chi cục Thuế tính tiền thuê đất trên cả phần diện tích đất đã được UBND tỉnh giao về cho địa phương quản lý là chưa phù hợp.

Mặt khác, đơn vị kiểm toán cũng cho rằng việc HĐQT Gia Lai Coffee sử dụng các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sử dụng nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất được cấp cho công ty để đảm bảo khoản vay của Công ty CP Chè Biển Hồ (chung công ty đầu tư) tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn – chi nhánh Gia Lai là chưa phù hợp với các quy định liên quan. Trong khi đó, Gia Lai Coffee cho rằng đây là tài sản thuộc sở hữu của công ty được dùng để thế chấp cho khoản vay nhằm phục vụ hoạt động kinh doanh của cả Gia Lai Coffee lẫn Chè Biển Hồ.

Thêm nữa, kiểm toán còn nhấn mạnh về yếu tố không chắc chắn trọng yếu có thể dẫn đến nghi ngờ đáng kể về khả năng hoạt động liên tục của Gia Lai Coffee do thời điểm cuối năm 2023 đang lỗ lũy kế gần 87 tỷ đồng, nợ ngắn hạn cũng vượt quá tài sản ngắn hạn 12,1 tỷ đồng.

Trên thị trường chứng khoán, cổ phiếu FGL bị đưa vào diện cảnh báo bắt đầu từ ngày 03/04/2023 do báo cáo tài chính năm 2022 bị tổ chức kiểm toán đưa ra ý kiến kiểm toán ngoại trừ từ 3 năm liên tiếp trở lên.

Kinh doanh dưới giá vốn, chìm trong thua lỗ

Công ty CP Cà phê Gia Lai (Gia Lai Coffee) là công ty cổ phần được cổ phần hóa từ Công ty TNHH MTV Cà phê Gia Lai theo Quyết định số 142/QĐ-UBND năm 2018 của UBND tỉnh Gia Lai. Lĩnh vực kinh doanh của công ty là thương mại và sản xuất nông nghiệp. Tại ngày 31/12/2023, Gia Lai Coffee có vốn điều lệ hơn 146,7 tỷ đồng.

Theo báo cáo kiểm toán độc lập về báo cáo tài chính (cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2023), lũy kế năm 2023, doanh thu thuần của Gia Lai Coffee ghi nhận đạt 11,3 tỷ đồng, giảm 18% so với cùng kỳ. Xét riêng về cơ cấu doanh thu, đóng góp vào nguồn thu chính trong năm 2023 của Gia Lai Coffee đến từ doanh thu cà phê xuất bán với hơn 11,2 tỷ đồng. Dù giá vốn hàng bán giảm còn 11,5 tỷ đồng nhưng vẫn cao hơn doanh thu khiến công ty lỗ gộp 199 triệu đồng, trong khi năm 2022 lỗ gộp hơn 4,9 tỷ đồng.

Do kinh doanh dưới giá vốn nên sau khi trừ các chi phí, năm 2023 Gia Lai Coffee báo lỗ sau thuế 12,4 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với khoản lỗ 24,8 tỷ đồng trong năm 2022.

Lý giải nguyên nhân lợi nhuận sau thuế cho kỳ báo cáo tài chính soát xét kết thúc ngày 31/12/2023 bị lỗ, Gia Lai Coffee cho biết, trong năm 2023, tuy doanh thu đã tăng do giá cả cà phê nhân xô tăng cao nhưng các chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí tài chính (lãi vay các hợp đồng vay vốn cá nhân và doanh nghiệp) kết chuyển vào lỗ vẫn ở mức cao hơn doanh thu bán cà phê nhân.

Mặt khác, trong kỳ công ty không còn phân bổ chi phí đầu tư vườn chuối dài hạn (đã thanh lý toàn bộ chi phí này vào quý IV/2022). Ngoài ra, trong năm 2022, công ty phải hạch toán phần lỗ từ thanh lý dự án trồng chuối hơn 7,4 tỷ đồng.

Trên bảng cân đối kế toán, tại ngày 31/12/2023, tổng tài sản của Gia Lai Coffee ở mức 150,2 tỷ đồng, giảm 10% so với đầu năm. Trong đó, tiền và các khoản tương đương tiền ở mức 676 triệu đồng, gồm 273 triệu đồng tiền mặt tại quỹ và hơn 403 triệu đồng tiền gửi ngân hàng; các khoản phải thu ngắn hạn đạt 32,7 tỷ đồng, giảm 17% so với đầu năm; hàng tồn kho không có biến động, ghi nhận hơn 307 triệu đồng; chi phí xây dựng cơ bản dở dang hơn 2,1 tỷ đồng, nhích nhẹ 0,5%…

Đáng chú ý, tiền lương phải trả cho người lao động của Gia Lai Coffee tính đến cuối tháng 12/2023 giảm 52% xuống còn 481 triệu đồng.

Về phía nguồn vốn, nợ phải trả của Gia Lai Coffee tính đến ngày 31/12/2023 đạt 90,4 tỷ đồng, giảm nhẹ so với đầu năm. Cụ thể, trong khi nợ ngắn hạn giảm gần 30% xuống còn 47,5 tỷ đồng, thì ở chiều ngược lại nợ dài hạn ghi nhận tăng 59% lên 42,8 tỷ đồng. Tại cuối năm 2023, vay và nợ thuê tài chính của Gia Lai Coffee ở mức 58,4 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu ghi nhân 59,7 tỷ đồng; công ty còn khoản lỗ sau thuế chưa phân phối hơn 86,9 tỷ đồng.