Gánh sơn hà nặng trĩu hai vai

Trò chuyện với PV Tri thức và Cuộc sống, GS.AHLĐ, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí bày tỏ niềm xúc động nghẹn ngào khi tình cờ biết ca khúc “Có một mái đầu tóc bạc” do ông sáng tác được phát sóng trên kênh VTV1 đài truyền hình Việt Nam lúc 9h35 sáng 25/7, ngày Quốc tang, ngày Nhân dân cả nước hướng về, tưởng nhớ Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, một người con ưu tú của dân tộc.

“Thật cảm động, vinh dự và tự hào. Nước mắt tràn mi, tôi thương tiếc và quý trọng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng vô cùng”, ông Nguyễn Anh Trí bày tỏ.

Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại phiên khai mạc Kỳ họp bất thường lần thứ 2, Quốc hội khóa XV. Ảnh: QH.

Ông Nguyễn Anh Trí cho hay, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người ông đặc biệt ngưỡng mộ, về trí tuệ, đạo đức, về sự gương mẫu và đặc biệt là những đóng góp to lớn cho Đảng, cho dân, cho đất nước của Tổng Bí thư.

Đồng thời là một nhạc sĩ, ông rất muốn viết ca khúc về Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, nhưng chưa tìm ra tứ, để làm sao chuyển tải được sự đặc biệt của con người Tổng Bí thư qua tác phẩm.

Một lần, trong phiên họp Quốc hội khóa XIV, khi ông ngước nhìn lên hàng ghế trên, nơi Tổng Bí thư vẫn ngồi, ông thấy mái đầu bạc trắng của Tổng bí thư. Dù đây không phải lần đầu tiên ông Nguyễn Anh Trí nhìn thấy hình ảnh này, nhưng khoảnh khắc đó, có lẽ, sau quãng thời gian dài đau đáu tìm ý tưởng cho tác phẩm, trong ông bỗng lóe lên những liên tưởng.

Mái đầu bạc của Tổng Bí thư đem đến cho ông niềm xúc động mãnh liệt. Ông nghĩ tới những cống hiến to lớn của Tổng Bí thư cho đất nước, Nhân dân, một đời không ngơi nghỉ. Mái tóc ấy tựa như lớp sóng bạc đầu trào dâng mạnh mẽ; như đỉnh Fansipan chói sáng uy nghiêm; như vừng dương tỏa ánh sáng rực rỡ giữa bát ngát đất trời Tổ quốc…

Và những lời hát cứ thể tuôn trào trong tâm trưởng “Có một mái đầu bạc trắng vinh quang/Có một con người vì nước vì dân”… Kết thúc phiên họp đó, về đến nhà, lời bài hát cơ bản đã hoàn thành với những lời rưng rưng từ trái tim:

“Có một mái đầu bạc trắng vinh quang!

Có một con người vì nước vì dân

Những nỗi lo cho đất nước thoát nghèo

Những Biển Đông sóng cồn

Những tham nhũng nội xâm...

Gánh sơn hà nặng trĩu hai vai

Tóc trên đầu Ông dần bạc trắng mênh mông…”

Đến khổ thứ hai, lo lắng công việc đầu bạc trắng nhưng luôn nêu gương:

“Diệt nội xâm tái tê từng khúc ruột

Vì nhân dân Ông trong sáng nêu gương

Ông trong sáng nêu gương!

Cứ điềm tĩnh nhẹ nhàng

Ông kiên quyết tiến công

Tóc trên đầu Ông bạc trắng hiên ngang…”

…Kìa, nhìn lên mái đầu tóc bạc của Ông

Như thấy đỉnh Fansipan

Như bao lớp sóng biển trùng khơi

Như một vầng dương giữa bát ngát đất trời Tổ quốc”

Giáo sư Nguyễn Anh Trí cho hay, những câu hát “Có một con người vì nước vì dân/Những nỗi lo cho đất nước thoát nghèo/Những Biển Đông sóng cồn/Những tham nhũng nội xâm.../Gánh sơn hà nặng trĩu hai vai” đã thể hiện đúng tình cảm, suy nghĩ của ông đối với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: Một người cộng sản kiên trung, một người lãnh đạo tài ba, một trái tim yêu nước nồng nàn, suốt đời đi theo lý tưởng phụng sự Nhân dân, Tổ quốc.

Sau khi hòa âm phối khí xong, đã có nhiều ca sĩ muốn thể hiện ca khúc này; và ông cũng đã thu âm giọng ca của nhiều ca sĩ; tuy nhiên khi phổ biến thì ông chọn ca sĩ Viết Danh thể hiện với giọng hát đầy nội lực, hào sảng.

Một lần, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng gọi điện cho ông, xin sử dụng ca khúc “Có một mái đầu tóc bạc” trong một chương trình ca nhạc đặc biệt, ông đồng ý. Nhưng buổi tối, trước khi công diễn, Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng đến gặp Tổng Bí thư báo cáo, thì Tổng Bí thư gửi lời cảm ơn tới tác giả đã sáng tác, những anh chị em nghệ sĩ đã chuẩn bị trình bày ca khúc, nhưng Tổng Bí thư xin dừng, nói chưa nên hát bài hát lúc này.

“Tôi cho rằng, đó là sự khiêm nhường, giản dị của Tổng Bí thư. Ông ngại nhận những lời khen tặng, dù điều đó là sự thật về Ông, và là tình cảm của mọi người dành cho Ông”, tác giả bài hát nói.

Niềm tiếc thương vô hạn

Giáo sư Nguyễn Anh Trí cho biết, là một đại biểu Quốc hội, nhiều lần ông lên tiếng trước nghị trường về những vấn đề bức thiết, đang được Nhân dân, cử tri quan tâm. Điều ông cảm thấy vinh dự là Tổng Bí thư luôn thể hiện sự lắng nghe, quan tâm đến ý kiến của ông cũng như các đại biểu. Nhiều lần, Tổng Bí thư đến bắt tay ông và nhẹ nhàng nói: “Giáo sư Trí phát biểu rất hay!”.

“Tôi nghĩ, có thể do tôi là một bác sĩ, một trí thức, mà Tổng Bí thư vốn là người rất coi trọng trí thức, nên Tổng Bí thư đã lắng nghe ý kiến của tôi, không chỉ với tư cách là một đại biểu Quốc hội, mà là một đại diện trí thức trước diễn đàn Quốc hội”, ông Trí chia sẻ.

"Cái bắt tay rất chặt của Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng dành cho GS.AHLĐ.ĐBQH Nguyễn Anh Trí (bên phải). Ảnh: NVCC.

Một kỷ niệm mà Giáo sư Nguyễn Anh Trí cũng nhớ mãi, đó là ngày 2/10/2017, ông chính thức thôi làm Viện trưởng Viện Huyết học Truyền máu Trung ương để nghỉ hưu theo chế độ. Buổi chia tay tại sân Viện hôm đó đặc biệt cảm động. Đã có nhiều giọt nước mắt rơi từ hàng ngàn cán bộ nhân viên, học trò và bệnh nhân chia tay ông hôm đó. Sau đó, mươi ngày thì khai mạc một Kỳ họp của Quốc hội khóa XIV, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã đến gần giáo sư bắt tay rất chặt và nói: “Làm cán bộ, đến khi về hưu mà được như giáo sư là một niềm vinh dự!”.

Giáo sư Nguyễn Anh Trí nhớ lại: “Tôi hết sức ngạc nhiên, vì Tổng Bí thư rất bận mà cũng có biết về buổi chia tay đó. Với tôi, cái bắt tay đó, câu nói đó của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là một phần thưởng, một sự động viên, để tôi luôn tiếp tục nỗ lực, cố gắng”.

Từ khi nhận tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng qua đời, Giáo sư Nguyễn Anh Trí rất buồn, đặc biệt là sáng ngày 25/7/2024, khi bắt đầu Lễ Quốc tang Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng.

“Một nỗi buồn, thương tiếc vô hạn của một người dân đất nước Việt Nam đối với sự ra đi của người hiền tài, một nhà lãnh đạo tài ba, hết lòng vì Nhân dân. Và còn là nỗi trống trải, buồn thương như đối với một người thân vừa qua đời”, Giáo sư tâm sự.

Theo dõi những dòng cảm xúc, cách mà người dân đến viếng Tổng Bí thư những ngày qua, Giáo sư thực sự xúc động. Ông kể, có một người dân ở Phú Thọ nhắn tin cho ông: “Mẹ cháu năm nay 90 tuổi rồi, nhưng ngày 26/7, mẹ cháu muốn cháu đưa xuống Hà Nội để đưa tiễn Tổng Bí thư, người mà mẹ cháu luôn kính phục và yêu mến”.

“Những tình cảm của Nhân dân đối với Tổng Bí thư cũng đã đủ nói lên vị thế của Tổng Bí thư trong lòng Nhân dân, những đóng góp của Tổng Bí thư với đất nước, Nhân dân đều biết và ghi nhận”, Giáo sư Nguyễn Anh Trí bày tỏ.