Các chuyên gia trong khu vực cho biết với căng thẳng tăng cao giữa Philippines và Trung Quốc trên vùng biển tranh chấp, một bước đi sai lầm của Manila sẽ giúp Bắc Kinh lấy chọn toàn bộ các đảo đang tranh chấp.

Người biểu tình Philippines phản đối Trung Quốc ở Manila.

“Một tính toán sai lầm có thể dễ đến xung đột”, ông Chito Santa Romana, cựu trưởng văn phòng ABC News ở Bắc Kinh – người từng được đề cử là đại sứ của Manila ở Trung Quốc, “Mức độ được phép sai lầm rất nhỏ”.

Trả lời tại diễn đàn “Hiểu về thế kỷ 21 Trung Quốc”, ông Santa Romana cảnh báo Philippines cần cẩn thận trước chiến lược “bao vây” của Trung Quốc.

“Với chiến lược bao vây, Trung Quốc muốn Philippines mắc lỗi: bắt giữ tàu, ngư dân hoặc bắn vào ngư dân. Với mỗi lỗi mắc phải, chúng ta có thể sẽ mất một hòn đảo”, ông Santa cho hay, “Nếu chúng ta mắc thêm lỗi lầm khác, Trung Quốc sẽ tiếp tục lấn chiếm và cuối cùng họ có thể kiểm soát hầu hết các hòn đảo. Sau đó, kể cả họ có thua kiện trước tòa án quốc tế thì họ vẫn nắm quyền kiểm soát các hòn đảo”.

Vào ngày 29/3/2014, quân đội Philippines đã sử dụng một tàu hậu cần nhỏ để vượt qua các tàu tuần duyên của Trung Quốc đang phong tỏa đơn vị đồn trú nhỏ của Philippines ở bãi Cỏ Mây (nằm ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam).

Tàu tuần duyên Trung Quốc đang ép tàu hậu cần Philippines khi tàu này đang cố gắng tiếp tế cho nhóm lính thủy đánh bộ đồn trú trên tàu đổ bộ ở Bãi Cỏ Mây.

Ông Marwyn Samuels, một chuyên gia về Trung Quốc tại Đại học Syracuse cho biết nỗ lực của Trung Quốc trong việc vô hiệu hóa, cản trở các tàu hậu cần của Philippines có thể rất nguy hiểm.

“Việc cản trở các tàu hậu cần có thể gây ra tai nạn dễ dàng, một số người sẽ có những bước đi sai lầm tại một số thời điểm và căng thẳng sẽ leo thang”, ông Marwyn cho hay.

Ông Marwyn Samuels cũng khẳng định tuy Trung Quốc có lợi thế quân sự nhưng về mặt chính trị, Trung Quốc sẽ gặp khó vì người Mỹ.

Manila và Washington sẵn sàng ký hiệp ước tăng cường sự hiện diện quân đội Mỹ ở Philippines.

Nỗ lực của Bắc Kinh để cản trở tàu hậu cần đã khuấy lên sự giận dữ của Philippines. Một số nhà hoạt động cánh tả của Philippines đã tổ chức tuần hành tước cổng đại sứ quán Trung Quốc ở Manila để phản đối việc quấy rối của tàu bảo vệ bờ biển của Trung Quốc đối với các tàu hậu cần của Philippines.

Tại cuộc gặp giữa các quan chức cấp cao khối Asean ở Myanmar kết thúc vào ngày 31/3/2014, Thứ trưởng Bộ ngoại giao Philippines Evan Garcia nhấn mạnh sự quan trọng về bộ quy tắc ứng xử tại biển Đông sau khi Manila kiện Trung Quốc trước Liên Hiệp Quốc.

Ông Evan Garcia trả lời trước diễn đàn cho biết việc Philippines kiện Trung Quốc cho thấy nỗ lực của nước này trong việc hướng tới một giải pháp hòa bình bền vững cho các tranh chấp lãnh thổ tại biển Đông dựa trên luật pháp quốc tế.