Theo nhiều chuyên gia, quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng công trình bao gồm cả chung cư đã có, cần xem xét đến trách nhiệm của đơn vị giám sát, nghiệm thu khi để xảy ra những sự cố trên.

Bão số 3 đi qua các tỉnh Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Hà Nội. Trong cơn quần thảo của bão, nhiều tòa nhà chung cư đã bị cuốn bay lớp kính bên ngoài tòa nhà, sập trần nhà, cửa kính, nứt tường...

Ông Lê Văn Thịnh, nguyên Trưởng phòng Quản lý chất lượng công trình xây dựng 1, Cục Giám định nhà nước về chất lượng công trình xây dựng, Bộ Xây dựng cho biết: "Trong bão vừa qua tại Hà Nội, nhiều khu chung cư nứt tường, vỡ kính, sập trần... đều do thi công không đúng quy chuẩn chứ không phải là quy chuẩn lỗi thời".

Nhiều căn hộ chung cư bị hắt nước qua kính cửa sổ, ban công trong bão số 3.

Theo ông Thịnh, tình trạng kính bóng, vỡ... cho thấy liên kết khung vào kết cấu bao che hoặc liên kết vào hệ thống chịu lực quá kém. Ông Thịnh cho rằng, cần đánh giá trên nguyên tắc 5 chữ M trong công tác quản lý chất lượng. Trong đó, nguyên nhân đầu tiên là con người (Man) rồi xét đến các yếu tố tiếp theo là tiền (Money), vật tư vật liệu (Materials), máy móc (Machines) đến phương pháp (Method).

Ông Thịnh cho biết thêm, đánh giá về con người cần phải thấy rõ trách nhiệm của các chủ thể từ chủ đầu tư, nhà thầu thiết kế, nhà thầu thi công xây dựng đến nhà thầu giám sát. "Cửa/vách kính trong xây dựng được gọi là kết cấu bao che, có vai trò rất quan trọng. Khi thực hiện công trình xây dựng, các chủ đầu tư đều muốn đẹp, chất lượng đảm bảo. Thế nhưng, khi nhắc đến chi phí, chữ M thứ hai là (Money) lại phát sinh, muốn cắt giảm chi phí dẫn đến vấn đề về thiết kế. Ở đây, cần phân ra đơn vị thiết kế kiến trúc, đơn vị thiết kế kết cấu. Đối với việc lắp đặt cửa/vách kính, đơn vị thiết kế kiến trúc có nhiệm vụ chia các ô, mảng kính sao cho đẹp, thẩm mỹ. Còn đơn vị thiết kế kết cấu chịu trách nhiệm về toàn bộ thiết kế kết cấu của hệ thống cửa, vách. Hiện nay, hầu hết bản vẽ thiết kế kết cấu đều bị người ta lờ đi phần thiết kế kết cấu của hệ thống cửa/vách này”, ông Thịnh nói.

Cũng theo ông Thịnh, một toà nhà hay một công trình đều có kết cấu chịu lực, kết cấu bao che. Kết cấu bao che rất quan trọng, nhưng nếu quên hoặc tính toán không cẩn thận thì rất nguy hiểm. Đơn vị thiết kế kết cấu phải tính toán với các áp lực gió cụ thể thì kính phải dày bao nhiêu, kính mấy lớp, cấu tạo kính như thế nào; đặc biệt, khung vách hay khung cửa phải được liên kết với kết cấu chịu lực, kết cấu bao che xung quanh ra sao... Đây là vấn đề mà đơn vị thiết kế kết cấu phải tính toán, lựa chọn để nhà thầu thi công thực hiện. Tuy nhiên, trong thiết kế kết cấu đang có tình trạng để nhà thầu thi công tự chọn vật liệu, dẫn đến chất lượng không đảm bảo. Nhà thầu thi công sau khi chế tạo và lắp dựng xong cửa/vách kính, có thể lập bản vẽ hoàn công và việc này được hợp pháp hóa bằng cách đưa bản vẽ này cho nhà thầu thiết kế ký.

Trần thạch cao một căn hộ chung cư ở Hà Nội sập sau bão.

Ngoài ra, chung cư bị sập trần, nứt tường cho thấy việc thi công, giám sát đều “ẩu”. “Tất cả quy định, quy trình đều đã có, chỉ là con người thực thi như thế nào. Nếu làm đúng các quy trình trên thì chất lượng công trình được đảm bảo”, ông Thịnh nói.

Trao đổi với PV, ông Vũ Ngọc Anh, Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Môi trường, Bộ Xây dựng thông tin, tất cả các công trình xây dựng bao gồm cả chung cư đều phải tuân thủ theo QC 02/BXD quy chuẩn kỹ thuật quốc gia số liệu điều kiện tự nhiên trong xây dựng.

Theo đó, các công trình phải tuân thủ thiết kế bao gồm cả chống bão và động đất tính theo các vùng miền khác nhau. Một trong những yếu tố an toàn là thiết kế an toàn chịu lực. Công trình thiết kế tải trọng theo phương đứng, trọng lượng gồm bản thân của công trình, người, thiết bị trên công trình; Tải trọng theo phương ngang là lực tác động của gió gồm gió tĩnh và xung động như bão. Ngoài tải trọng gió còn có động đất do rung lắc. Ông Ngọc Anh cho biết, cứ 5 năm quy chuẩn lại được xem xét để đo lại mức gió để cập nhật lại.