Tân Hoa Xã đưa tin: Sáng ngày 17/4, sau khi nhận mệnh lệnh của Tư lệnh Hải quân Trung Quốc Ngô Thắng Lợi, một chiếc máy bay tuần tra biển Yun-8 mang số hiệu 9271 đã ngang nhiên bay phi pháp tới đá Chữ Thập để đưa ba công nhân bệnh nặng về bệnh viện Tam Á điều trị. Lúc gần 14h chiều cùng ngày, chiếc máy bay đã hạ cánh xuống sân bay Phượng Hoàng ở thành phố Tam Á, tỉnh Hải Nam.

Việc máy bay quân sự Trung Quốc lần đầu tiên công khai hạ cánh trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam làm tăng khả năng Trung Quốc có thể triển khai các máy bay tiêm kích ở đây.

Theo Thời báo Hoàn cầu, đây là lần đầu tiên quân đội Trung Quốc công khai thừa nhận việc cho máy bay hạ cánh trên đá Chữ Thập. Báo dẫn lời chuyên gia quân sự nói rằng động thái này cho thấy đường băng xây dựng trái phép tại đá Chữ Thập có thể phù hợp cho hoạt động cất cánh của các loại máy bay dân sự, máy bay chiến đấu và máy bay vận tải cỡ lớn, đáp ứng nhu cầu ứng phó khẩn cấp và tiếp tế vật tư trang bị trên đá này.

Đường băng trên đá Chữ Thập dài 3.000 mét và là một trong 3 đường băng mà Trung Quốc tiến hành xây dựng trái phép ở quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

Đầu tháng 1 vừa qua, Trung Quốc liên tục thử nghiệm hạ cánh ở đường băng xây dựng phi pháp trên đá Chữ Thập. Trước việc Trung Quốc điều máy bay phi pháp ra đá Chữ Thập, đại diện Bộ Ngoại giao Việt Nam gặp đại diện Đại sứ quán Trung Quốc tại Hà Nội, trao công hàm phản đối.

Người Phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam, ông Lê Hải Bình đã đưa ra phát biểu chính thức về việc Trung Quốc thực hiện việc bay thử nghiệm ra sân bay trên đá Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa của Việt Nam.

“Hành động nêu trên của Trung Quốc đã xâm phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Trường Sa; đi ngược lại nhận thức chung của Lãnh đạo Cấp cao hai nước, Thỏa thuận về những nguyên tắc cơ bản chỉ đạo giải quyết vấn đề trên biển Việt Nam-Trung Quốc, tinh thần của Tuyên bố về Ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC) năm 2002; ảnh hưởng hòa bình, ổn định ở Biển Đông; giảm sự tin cậy chính trị giữa hai nước; tác động tiêu cực đến quan hệ láng giềng và tình cảm tốt đẹp giữa nhân dân hai nước Việt Nam – Trung Quốc.

Việt Nam kiên quyết phản đối hành động nêu trên của Trung Quốc; yêu cầu Trung Quốc chấm dứt ngay, không tái diễn các hành động tương tự và có hành động thiết thực, cụ thể góp phần duy trì hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông”.

Theo phán quyết ngày 12/7 của PCA , yêu sách của Trung Quốc về "các quyền lịch sử" đối với các vùng biển nằm trong "đường 9 đoạn" là trái với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS). Trung Quốc không có "tư cách lịch sử" đối với các vùng biển ở Biển Đông và không có cơ sở pháp lý để đưa ra những tuyên bố về "các quyền lịch sử" đối với những nguồn tài nguyên trong "đường 9 đoạn".

Theo phán quyết ngày 12/7 của PCA, yêu sách của Trung Quốc về "các quyền lịch sử" đối với các vùng biển nằm trong "đường 9 đoạn" là trái với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển 1982 (UNCLOS).

Tòa án Trọng tài Thường trực (PCA) ở The Hague ngày 12/7 đã ra phán quyết bác bỏ “đường lưỡi bò” và cái gọi là “chủ quyền lịch sử” của Trung Quốc đối với Biển Đông.

Trước đó, Trung Quốc đã tẩy chay các thủ tục tố tụng tại Tòa án Trọng tài Thường trực và nói rằng PCA không có thẩm quyền xét xử vụ kiện Biển Đông.