Từ tình hình thực tiễn thiếu hụt i-ốt tại Việt Nam, Bộ Y tế đã tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định số 09/2016/NĐ-CP ngày 28/9/2016 quy định về tăng cường vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm (Nghị định số 09). Nghị định được ban hành với mục tiêu phòng ngừa thiếu hụt i-ốt trong cộng đồng, bảo vệ sức khỏe người dân, bảo đảm phòng, chống các rối loạn thiếu i-ốt.

Người dân cần nâng cao nhận thức về sử dụng muối i-ốt trong thực phẩm hàng ngày. Ảnh minh họa.

Nghị định 09 đề ra lộ trình một năm để các doanh nghiệp thực hiện các quy định về việc bổ sung i-ốt vào muối ăn và muối dùng để chế biến thực phẩm. Tuy nhiên đến tháng 7/2017, kết quả cuộc khảo sát do Bộ NN&PTNT phối hợp với Bộ Y tế thực hiện tại một số cơ sở sản xuất muối và nước mắm cho thấy, chỉ có các doanh nghiệp sản xuất muối là tuân thủ các quy định của Nghị định, trong khi không một cơ sở nước mắm nào dùng muối đã bổ sung i-ốt để sản xuất nước mắm.

Theo ông Phạm Quang Tùng - Phó Trưởng phòng Nghề muối, Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), lý do các doanh nghiệp đưa ra là vì muối dùng ướp cá để lên men là loại muối được lưu trữ trên 1 năm để loại bỏ các tạp chất như: Mg2+, Ca2+, SO42-, Cl-.

Nếu dùng muối i-ốt để 1 năm thì lượng i-ốt sẽ không còn trong muối. Các doanh nghiệp cũng lo ngại khi sử dụng muối i-ốt chế biến nước mắm sẽ làm thay đổi màu, mùi vị của sản phẩm, trong khi chưa có bằng chứng thử nghiệm dùng muối i-ốt để chế biến nước mắm trong nước để các doanh nghiệp tin tưởng.

Hiện tại, đại diện các doanh nghiệp sản xuất thực phẩm vẫn có khiếu nại lên Chính phủ và Bộ Y tế về việc khó thực thi Nghị định 09 vì những quan ngại đối với các thay đổi về chất lượng hay màu sắc của thành phẩm.

Kể từ khi Nghị định 09 có hiệu lực và quy định về lộ trình bổ sung i-ốt có hiệu lực, chưa có bất cứ một doanh nghiệp nào cung cấp bằng chứng cụ thể cho thấy việc sử dụng muối i-ốt trong chế biến thực phẩm làm biến tính sản phẩm như họ vẫn khiếu nại.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Nghiên cứu của Bộ Y tế còn cho thấy, chỉ có 6% người dân sử dụng muối tăng cường i-ốt trong bữa ăn hàng ngày (chủ yếu ở miền núi); phần lớn người dân sử dụng bột canh, hạt nêm, nước mắm và các gia vị mặn khác.

Do vậy nếu chỉ có muối ăn được trộn i-ốt, lượng i-ốt sẽ là không đủ để phòng chống tình trạng thiếu hụt i ốt và tình trạng thiếu hụt i-ốt hiện nay sẽ không khắc phục được.

Theo ông Nghiêm Vũ Khải - Phó Chủ tịch Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, kiến nghị của các chuyên gia tại hội thảo về nghiên cứu, sử dụng muối bổ sung i-ốt để chế biến thực phẩm sẽ được Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam lựa chọn làm chủ đề gửi lên Chính phủ và các cơ quan quản lý liên quan.