Ông Phan Công Hưởng (trú xóm Yên Phúc, xã Nghi Diên, Nghi Lộc, Nghệ An) là một trong những hộ dân có diện tích trồng cam Xã Đoài lớn nhất xã với hơn 200 gốc cam đã cho thu hoạch. Nếu như đầu vụ, cam đậu quả nhiều, ông Hưởng dự kiến thu hoạch khoảng 20.000 quả thì cuối vụ, sản lượng bị sụt giảm mạnh.

So với các hộ trồng khác, vườn cam của ông Phan Công Hưởng bị ảnh hưởng bởi sương muối ít hơn, nhưng có những gốc giảm đến một nửa sản lượng (Ảnh: Hoàng Lam).

"Mưa nhiều vào giữa vụ và sương muối cuối vụ đã ảnh hưởng nhiều đến cây cam. Càng về cuối vụ, tỉ lệ cam rụng càng lớn, có những hôm gom một ngày một đêm được 3 bao tải cam rụng. Sáng dậy, nhìn cam rụng vàng gốc, xót xa lắm", ông Hưởng chia sẻ.

Theo ông Hưởng, hiện, sản lượng của vườn chỉ còn khoảng dưới 10.000 quả và có khả năng giảm hơn.

Nếu như cam trồng trong vườn nhà rụng đến 50% thì số cam ở trang trại gần đó của ông Hưởng khá khả quan. Ông chủ vườn cam với hàng chục năm kinh nghiệm cho rằng đây chỉ là điều may mắn, bởi trên địa bàn có những nhà vườn bị rụng đến 70% quả.

Cam Xã Đoài được bán với giá 70.000-80.000 đồng/quả (Ảnh: Hoàng Lam).

"Cam rụng thì không cách nào cứu được. Hiện giờ cam vẫn tiếp tục rụng, nhiều khách liên hệ đặt hàng Tết nhưng sợ không đáp ứng được nên tôi không dám nhận", ông Hưởng cho hay.

Cam Xã Đoài mỗi năm một vụ, cho thu hoạch vào dịp tết Nguyên Đán. Với vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng, cam Xã Đoài xưa kia được dùng để "tiến Vua". Danh tiếng của loại cam này cũng đã đi vào ca dao, thơ ca. Đương nhiên, giá bán của cam Xã Đoài cũng tương xứng với danh tiếng của nó.

Nhiều vườn cam "tiến Vua" ở Nghi Diên bị rụng quả do sương muối (Ảnh: Hà Giang).

Nếu các loại cam khác được bán theo trọng lượng thì cam Xã Đoài được bán theo quả. Trung bình, mỗi quả cam Xã Đoài được bán với giá từ 70.000 đồng đến 80.000 đồng, có năm lên tới 90.000 đồng/quả.

Khách mua cam Xã Đoài phải đặt cọc khi quả mới đậu, ít khi nhà vườn bán lẻ ra ngoài. Giá cả đắt đỏ như vậy nhưng có những năm, cam Xã Đoài lâm vào tình trạng "cháy hàng" do khách mua làm quà biếu Tết tăng mạnh.

Tuy nhiên, năm nay, tình trạng cam rụng khiến nhiều nhà vườn ở đây thất thu vụ Tết, phải từ chối khách đặt cọc vì sợ quả trên cây không đủ cung ứng. Nhiều hộ trồng cam thậm chí chỉ thu hoạch được rất ít, cá biệt có hộ sản lượng giảm chỉ còn 1/10 so với dự kiến.

Cam héo, rụng đầy gốc khi chỉ còn 1 tháng nữa là đến Tết khiến các chủ vườn không dám nhận đặt cọc của khách (Ảnh: Hà Giang).

Hộ ông Nguyễn Văn Thọ là một trong những hộ dân bị thiệt hại nặng do cam rụng. Nếu như năm ngoái, vườn cam của ông cho thu nhập 200 triệu đồng thì vụ cam Tết này, ông Thọ chỉ mong vớt vát đủ tiền phân bón đã đầu tư.

Theo ông Phan Công Dương - Chủ tịch UBND xã Nghi Diên - toàn xã có hơn 100 hộ dân có trồng cam, nhưng chỉ có 42 hộ diện tích từ 500m2 trở lên. Cam Xã Đoài nhiều năm nay được xác định là cây trồng chủ lực của xã. Trong tổng số 30ha cam toàn xã, hiện có hơn 10ha cho thu hoạch thường xuyên, doanh thu khoảng 17-18 tỷ đồng/năm.

"Cam năm nay bị rụng nhiều dẫn tới sản lượng bị sụt giảm hơn 50% so với dự kiến. Mặc dù sản lượng sụt giảm mạnh nhưng giá cả tương đối ổn định. Thời điểm này các vườn đang bán từ 70.000 đồng đến 80.000 đồng/quả, khả năng tăng nhẹ vào sát Tết", Chủ tịch UBND xã Nghi Diên thông tin.