Tàu Hải Dương địa chất 8 của Trung Quốc. Ảnh nhỏ: Hình ảnh được phó giáo sư Ryan Martinson đăng tải trên Twitter cho thấy hải trình của tàu Hải Dương địa chất 8 từ ngày 3/7 tới 19/7, vi phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Ảnh chụp màn hình HK01. Ảnh: Việt Nam hội nhập.

Hội nghị cấp cao ASEAN 36 ngày 26/6/2020 khẳng định UNCLOS là cơ sở để xác định các danh nghĩa biển, quyền chủ quyền, quyền tài phán và các lợi ích hợp pháp trên các vùng biển và UNCLOS xác định khung pháp lý cho việc tiến hành tất cả các hoạt động đại dương và biển.

Phán quyết khích lệ và là điểm tựa cho các nước ASEAN trong cuộc đấu tranh vì một trật tự dựa trên luật với vai trò trung tâm của Tổ chức nhằm đạt được mục tiêu hòa bình, ổn định và năng động.

Cố diễn giải Luật biển theo cách có lợi cho mình

Trung Quốc đơn độc với lập luận quyền lịch sử và đòi hỏi các thực thể, không phân biệt từ nổi, nửa nổi nửa chìm, đến chìm đều có chủ quyền và vùng biển, đi ngược lại các quy định của luật quốc tế, bao gồm UNCLOS. Trong khi chính người phát ngôn Bộ ngoại giao Trung Quốc tại họp báo ngày 17/7/2020 cho rằng, Okinotori ở Biển Hoa Đông là một đá chứ không phải đảo, và không có quyền có vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa.

Vậy sự khác nhau giữa Okinotori và các thực thể nổi ở Biển Đông là gì? Đó có phải là một tiêu chuẩn kép, diễn giải UNCLOS có lợi cho mình chứ không phải xuất phát từ nhận thức chung của cộng đồng quốc tế.

Trung Quốc gia tăng đe nẹt, áp chế

Phán quyết đi sâu vào đời sống chính trị pháp lý của khu vực chính một phần do sự gia tăng các hoạt động đe nẹt, xua đuổi của Trung Quốc ở Biển Đông. Năm 2019, tàu Trung Quốc bỏ mặc 22 ngư dân Philippines bị đâm chìm trên biển. Hải dương địa chất 8 xâm nhập vào lô 06.01 gây áp lực với Việt Nam.

Năm 2020, Trung Quốc còn sử dụng thường xuyên sức mạnh áp chế, với tần số cao hơn và phạm vi bao trùm toàn bộ các vùng biển trong phạm vi đường 9 đoạn.

Tàu cá dân binh đi kèm bảo vệ tàu Hải Dương Địa chất 8 của Trung Quốc hoạt động trái phép tại khu vực bãi Tư Chính.