Vài tháng qua, các biến phụ BA.4 và BA.5 của Omicron thống trị các ca COVID-19 ở Mỹ. Tuy nhiên các chuyên gia mới phát hiện biến thể khác gọi là XBB hoặc Gryphon và khả năng nó sẽ vượt qua mọi biến thể từ trước đến nay. 

Biến thể XBB COVID-19 là gì?

Theo giáo sư Thomas Russo, trưởng khoa bệnh truyền nhiễm tại Đại học Buffalo ở New York, XBB là một trong những “biến phụ mới” của Omicron đang lan nhanh hiện nay. Các biến thể phụ này gồm BQ.1.1, BQ.1, BQ.1.3, BA.2.3.20 và XBB.

Chuyên gia Amesh A. Adalja tại Trung tâm An ninh Y tế Johns Hopkins giải thích thêm: “XBB là phiên bản lai của hai chủng Omicron dạng BA.2", và đang “lan truyền nhanh chóng ở Singapore".

Theo Bộ Y tế Singapore, biến thể lần đầu được phát hiện vào tháng 8/2022 tại Ấn Độ và hiện ghi nhận ở hơn 17 quốc gia như Australia, Bangladesh, Đan Mạch, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ.

XBB gây chú ý vì được cho là có khả năng tốt nhất trong việc thoát khỏi sự bảo vệ của kháng thể. Theo Prevention, nghiên cứu mới chưa xuất bản từ các nhà nghiên cứu Trung Quốc nói rằng, các chủng mới của Omicron, đặc biệt là XBB "là chủng né tránh kháng thể tốt nhất được thử nghiệm, vượt xa BA.5 và tiến gần bằng SARS-CoV-1 (virus gây ra bệnh SARS)"

Điều này đồng nghĩa với việc các loại vaccine và việc từng mắc COVID-19 có thể không đủ để bảo vệ cơ thể chống lại XBB như với các chủng COVID-19 trước đó. Các loại thuốc kháng thể như Evusheld và Bebtelovimab cũng không hiệu quả đối với XBB.

“Những biến thể này đang phát triển theo hướng trốn tránh sự bảo vệ của kháng thể", ông Russo nói. Các liều vaccine tăng cường vì vậy “có khả năng bảo vệ chống lại ca bệnh nặng” với XBB, nhưng sẽ “không hoàn hảo trong việc ngăn ngừa" hoàn toàn khỏi bị mắc biến thể này. 

Tuy nhiên, các chuyên gia khuyên mọi người không cần hoảng sợ. “Vaccine không phải biện pháp chống lại virus tuyệt đối. Đối với các biến thể có khả năng né tránh miễn dịch thì vaccine vẫn có thể bảo vệ những gì quan trọng nhất, điều này có ý nghĩa lớn đối với các ca bệnh nặng", tiến sĩ Adalja nói.

Cho đến nay, các triệu chứng mắc XBB dường như tương tự như biến thể khác của COVID-19. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), triệu chứng này có thể gồm: Sốt hoặc ớn lạnh, ho, khó thở, mệt mỏi, đau nhức cơ hoặc cơ thể, đau đầu, mất vị giác hoặc khứu giác, viêm họng, nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, buồn nôn hoặc nôn mửa, tiêu chảy.

XBB lây lan thế nào?

Giống như các chủng Omicron khác, XBB được cho là rất dễ lây lan. Bộ Y tế Singapore lưu ý biến thể này hiện chiếm 54% các ca COVID-19 nước này, tăng 22% so với tuần trước.

Bộ Y tế Singapore thông tin, XBB “ít nhất cũng lây truyền như các biến thể đang lưu hành” nhưng cho biết thêm rằng “không có bằng chứng cho thấy XBB gây ra bệnh nặng hơn”.

Hiện tại còn rất nhiều điều chưa biết về XBB cũng như mức độ nó sẽ lây lan. Theo tiến sĩ Adalja, các biến thể khác cũng bắt đầu lan rộng cùng lúc và chưa rõ loại nào sẽ thay thế các biến thể thịnh hành hiện tại. Vì vậy việc theo dõi những gì xảy ra trong vài tuần tới là rất quan trọng.