Chảy máu cam ở người lớn là tình trạng máu mũi tự nhiên chảy ra với số lượng nhiều khó cầm thường ở các vách ngăn mũi. Đông y gọi là nục huyết, thường gặp 2 loại: Nội nục huyết và ngoại nục huyết.
Nguyên nhân chảy máu cam do ăn uống các thức ăn quá cay nóng... hoặc một số tạng phủ sẵn có uất nhiệt phối hợp với phong nhiệt làm tổn thương dinh huyết của các tạng phủ: tỳ, vị, phế, can, thận. Nhiệt làm bức huyết vong hành gây nên bệnh. Cần lưu ý phân biệt 2 chứng trạng của bệnh để có phương pháp điều trị và phòng bệnh cho đúng.
Nội nục huyết
Biểu hiện: Chảy máu mũi đỏ tươi, chảy máu chân răng rỉ rả, có khi chảy cả máu tai; lưỡi khô, đỏ, miệng khô, mũi ráo. Nặng thì răng lung lay, háo khát, hôi miệng, táo bón. Mạch tế sác.
Pháp trị: Thanh nhiệt, lương huyết, chỉ huyết.
Nếu phế nhiệt gây nục huyết: tang diệp 16g, cúc hoa 12g, liên kiều 8g, hạnh nhân 12g, cát cánh 10g, cam thảo 6g, lô căn 8g, đan bì 16g, bạch mao căn 12g. Hạch nhân bỏ vỏ. Các vị trên + nước 1.600ml, sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống mát, chia đều 6 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 2 lần.
Nếu vị nhiệt gây nục huyết: thạch cao 24g, thục địa 12g, mạch môn đông 24g, tri mẫu 24g, ngưu tất 24g. Thạch cao giã nát cho vào túi vải túm lại. Mạch môn bỏ lõi. Năm vị trên + nước 1.200ml, sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống chia đều 5 phần, ngày uống 4 lần, tối uống 1 lần.
Nếu âm hư hoả vượng gây nục huyết: long đởm thảo 12g, hoàng cầm 12g, chi tử 16g, trạch tả 12g, mộc thông 12g, đương qui 12g, sinh địa 16g, cam thảo 06g, huyền sâm 16g, mạch môn 16g. Chi tử sao đen, mạch môn bỏ lõi. Các vị trên + nước 1.600ml, sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống mát, chia đều 4 phần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.
Ngoại nục huyết
Biểu hiện: khát, buồn phiền, nốt thất huyết dưới da có thể lấm tấm hoặc mảng, sau xanh tím, người mệt mỏi, ăn uống kém. Mạch tế sác.
Pháp trị: Sơ can lương huyết tiêu ứ.
Bài thuốc: bạch thược 16g, bạch truật 12g, bạch linh 12g, sài hồ 10g, đương qui 12g, đan bì 12g, chi tử 12g, ngũ vị tử 8g. Chi tử sao. Các vị trên + nước 1.700ml, sắc lọc bỏ bã lấy 250ml. Uống chia đều 4 lần, ngày uống 3 lần, tối uống 1 lần.
Chú ý: Kiêng không ăn những thứ cay nóng như riềng, tỏi, ớt, không uống bia, rượu. Tránh nóng quá hoặc thời tiết thay đổi đột ngột.
