35% người trên 40 tuổi bị bệnh và ngày càng trẻ hóa
Rối loạn tiền đình - một vấn đề rất nhiều người đang mắc phải cả từ lứa tuổi trung niên và đang ngày càng trẻ hóa. Các triệu chứng bao gồm:
- Chóng mặt, quay cuồng, choáng váng.
- Dễ ngã do mất cân bằng, có thể mất định hướng không gian.
- Nhìn mờ, hoa mắt, nhạy cảm với ánh sáng...
- Rối loạn thính giác điển hình bằng ù tai.
- Lo lắng quá mức, khó tập trung, giảm khả năng chú ý...
Trong xã hội hiện đại, rối loạn tiền đình càng trở nên phổ biến, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh lí này có liên quan đến yếu tố tuổi tác, giới tính, điều kiện môi trường sống và làm việc.
Tuổi cao làm tăng nguy cơ bị bệnh, ước tính có khoảng 35% người trên 40 tuổi ghi nhận tình trạng rối loạn tiền đình và hiện nay con số này đang có xu hướng trẻ hóa. Bệnh gặp nhiều hơn ở nữ giới, những người làm việc hoặc sinh sống ở môi trường tiếng ồn lớn, căng thẳng, ít vận động hoặc thời tiết khó chịu khi chuyển mùa...
Nhiều nguyên nhân gây bệnh
Rối loạn tiền đình là sự rối loạn tích hợp thăng bằng tại bộ máy tiền đình và thần kinh trung ương mà biểu hiện thường gặp là mất hoặc giảm khả năng giữ thăng bằng, hoa mắt, chóng mặt, có thể kèm ù tai, buồn nôn... Những triệu chứng này ảnh hưởng lớn tới chất lượng cuộc sống, khả năng lao động của người bệnh và đặt ra những yêu cầu về việc dự phòng cũng như chăm sóc điều trị.
Những nguyên nhân thường gặp gây rối loạn tiền đình bao gồm:
- Viêm tai giữa do nhiễm virus hoặc vi khuẩn.
- Sau chấn thương đầu gây tổn thương cơ quan tiền đình tiểu não.
- Rối loạn tuần hoàn máu như tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống ảnh hưởng đến tai trong hoặc não bộ.
- Do các yếu tố di truyền và môi trường sống (ô nhiễm tiếng ồn, stress, ít vận động…)
- Sử dụng thuốc giảm đau kéo dài.
Bác sĩ mách cách khắc phục tình trạng đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn...
Rối loạn tiền đình có chữa khỏi không?
Rối loạn tiền đình có thể chữa khỏi, tránh tái phát, biến chứng nếu người bệnh thực hiện điều trị đúng, tích cực. Bệnh nhân không nên tự mua thuốc để điều trị vì có nhiều loại thuốc có thể gây tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe. Vì vậy, người bệnh cần nhờ tới sự tư vấn của bác sĩ khi trị rối loạn tiền đình.
Ngoài việc dùng thuốc, người bệnh nên thực hiện tập luyện thường xuyên, nhẹ nhàng đối với đốt sống cổ để giúp khí huyết lưu thông, giảm tình trạng thiếu máu lên não.
Trong trường hợp người cao tuổi bị chóng mặt, kèm theo nhức đầu đột ngột, mờ mắt, sốt cao, mất thị lực, giảm thính giác,... thì nên đi bệnh viện khám vì đó có thể là ảnh hưởng tiêu cực của rối loạn tiền đình.
Đồng thời, bệnh nhân cũng nên tích cực điều trị các bệnh mãn tính gây rối loạn tiền đình như huyết áp thấp, tăng huyết áp, tăng mỡ máu,... theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ.
Để điều trị rối loạn tiền đình, người bệnh bị mỡ máu, xơ vữa động mạch,... cần chú ý kiêng khem trong ăn uống nhưng không kiêng khem thái quá để tránh bị suy dinh dưỡng. Người cao tuổi mắc bệnh không nên lạm dụng rượu bia, cần uống đủ nước hằng ngày.
Người lớn tuổi cũng nên tắm rửa bằng nước ấm trong buồng kín gió, giữ ấm cơ thể trong mùa lạnh.
Đồng thời, người bệnh nên vận động cơ thể thường xuyên, tốt nhất là đi bộ mỗi ngày khoảng 60 phút, tránh ngồi quá lâu ở một vị trí mà không thay đổi tư thế.
Rối loạn tiền đình có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như chấn thương hay đột quỵ. Vì vậy, khi phát hiện bệnh, người bệnh cần điều trị rối loạn tiền đình theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ để cải thiện chất lượng cuộc sống và tránh nguy cơ gặp phải những biến chứng khó lường.
Các biện pháp phòng tránh tái phát
Khi các triệu chứng của bệnh kể trên lặp đi lặp lại nhiều lần, hãy đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ nhằm đưa ra hướng điều trị thích hợp nhất. Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống có thể hạn chế hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh rối loạn tiền đình ngay tại nhà cụ thể như:
- Hạn chế đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang di chuyển bằng xe ôtô, xe buýt hoặc tàu lửa. Khi xuất hiện chóng mặt cần nằm xuống và hít thở đều, có thể nhắm mắt lại để giảm kích thích của ánh sáng.
- Mang theo kính mát và đội mũ nếu tình trạng rối loạn tiền đình của bạn xuất phát từ nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.
- Tránh đi máy bay nếu đang bị viêm xoang, viêm tai hoặc tai bị tắc nghẽn. Tránh nghe nhạc với âm thanh lớn, tránh nơi có nhiều tiếng ồn hoặc ra ngoài trời nắng mà không sử dụng vật che chắn.
- Tăng cường vận động thể dục thể thao nhằm tăng cường lưu thông tuần hoàn não, thận trọng các động tác vận động quá sức, các tác động vùng đầu cổ.
-Tìm cách hạn chế căng thẳng trong sinh hoạt và lao động. Có thể xen kẽ các khoảng thời gian nghỉ ngắn đồng thời có sự sắp xếp và phân bổ công việc để tránh bị quá tải.
- Chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch cũng như bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật cũng là một yếu tố rất quan trọng.
- Uống đủ nước mỗi ngày, một người nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước/ngày để cung cấp đủ nước cho các quá trình trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể được diễn ra hiệu quả.
- Hạn chế tối thiểu rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích có hại.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và can thiệp kịp thời ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của bệnh rối loạn chức năng tiền đình, để giúp phòng ngừa những bệnh lý nặng như tai biến mạch não, u não.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn (Giảng viên trường Đại học Y dược, Đại học Quốc gia. Hà Nội)
