Báo Nikkei số ra ngày 22/7 đã đăng trả lời phỏng vấn của giáo sư  Shi Yinhong giảng dạy tại Trường Nghiên cứu Quốc tế trực thuộc Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh. 

Giáo sư Shi Yinhong nói toạc ra ba lý do Trung Quốc đắp đảo trái phép ở Biển Đông.

Trả lời câu hỏi  vì sao Trung Quốc đắp đảotrái phép ở Biển Đông và xây dựng các công trình trên đó, giáo sư Shi Yinhong ngang ngược nói: “Có ba lý do. Thứ nhất  là để ngăn chặn Mỹ tiến hành  giám sát tầm gần. Thứ hai là để xua đuổi Philippines và Việt Nam khỏi  các đảo và bãi đá ngầm ở quần đảo Nam Sa (quần đảo Trường Sa của Việt Nam) mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Thứ ba, Trung Quốc hy vọng đảm bảo tuyến đường cung cấp năng lượng đi qua  Nam Hải (Biển Đông)  thông qua các biện pháp này (thông qua các ‘đảo nhân tạo’ và các công trình quân sự trên đó)”.

Về kết quả  Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Trung-Mỹ hồi tháng 6/2015 ở Washington, giáo sư Shi Yinhong  nói : “Trong một hai năm gần đây, do các sự cố tin tặc và cải tạo đất (thực chất là Trung Quốc hút cát đắp đảo trái phép, biến bãi đá ngầm rạn san hô thành đảo nhân tạo) ở Biển Đông, quan hệ Trung-Mỹ đã trở nên căng thẳng hơn trước. Mặc dù đã hợp tác thành công về Thỏa thuận hạt nhân Iran và hợp tác ba bên ở Afghanistan, nhưng hai bên (Trung Quốc và Mỹ)  vẫn cạnh tranh với  nhau vì thiếu tin tưởng lẫn nhau”.

Giáo sư  Shi Yinhong  cho biết  Trung Quốc từng hy vọng  sử dụng đối thoại để ngăn chặn các đảng Cộng hòa và Dân chủ của Mỹ theo đuổi  lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc trong cuộc bầu cử tổng thống. Rốt cuộc, hai bên đã ký kết hơn 100 thỏa thuận, nhưng không thể đạt được sự đồng thuận về các vấn đề chiến lược quan trọng như  tranh chấp lãnh thổ ở Biển Đông.

Khi được yêu cầu dự đoán các hành động của Mỹ sau cuộc bầu cử tổng thống năm 2016, giáo sư Shi Yinhong  nhận định: “Cả hai đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ ở Mỹ đều sẽ không trở nên ôn hòa hơn. Ứng cử viên có tiềm năng nhất là cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton của đảng Dân chủ, nhưng bà này không được chính phủ và nhân dân Trung Quốc ưa chuộng. Bà Clinton đã rất thẳng thắn trong cách xử lý các vấn đề ở Trung Đông và trong các giao dịch với Trung Quốc so với Tổng thống Obama,  khi bà giữ chức Ngoại trưởng Mỹ.  Những người Cộng hòa có thiên hướng theo đuổi thương mại tự do, vì vậy quan hệ thương mại (Trung-Mỹ) có thể sẽ được cải thiện,  nếu ứng cử viên của họ trở thành ông chủ  Nhà Trắng. Tuy nhiên, dưới sự lãnh đạo của một tổng thống Cộng hòa, việc cắt giảm ngân sách quân sự mà Tổng thống Obama đã  thông qua sát có thể sẽ bị chậm lại. Trong vòng hai năm, tổng thống của đảng Cộng hòa có thể sẽ có thái độ thù địch với Trung Quốc”.